In haar tweede roman vertelt Forugh Karimi het verhaal van een Afghaanse vrouw op de vlucht, maar ook dat van een overlevende die haar trauma's niet alleen met zich meedraagt, maar onderzoekt en langzaam doorgrondt. Centraal staat Widá, die samen met de nuchtere, wat afstandelijke Margot per auto naar Athene reist.

Wat begint als een wat ongewone roadtrip, ontwikkelt zich tot een introspectieve reis langs Widá's verleden: haar jeugd in Afghanistan, haar geheime liefde, de ontwrichtende oorlogen, haar gedwongen vlucht, en de confrontatie met een nieuw bestaan in Nederland. Margot dient als een luisterend oor, maar ook als een spiegel voor Widá, die haar positie in het Westen begint te heroverwegen.

Karimi schrijft empathisch en tegelijk expliciet. Emoties worden benoemd en waar geschiedenis verduidelijking behoeft, neemt ze daar de tijd voor. Daardoor is haar boek toegankelijk voor lezers die de recente geschiedenis van Afghanistan niet goed kennen, maar het maakt de tekst soms wel erg uitleggerig.

Nestelend trauma

Karimi, die in 1997 zelf als 25-jarige Afghanistan ontvluchtte, weet als geen ander hoe het voelt om alles achter te laten. De psychiater en auteur slaagt erin om niet alleen de pijn van verlies te tonen, maar ook de kracht die nodig is om opnieuw te beginnen. Ze schrijft vanuit een diepe betrokkenheid met het lot van een hele generatie Afghaanse vrouwen. Haar achtergrond als psychiater schemert dan weer door in de zorgvuldige manier waarop ze trauma beschrijft - niet als eenmalige gebeurtenis, maar als iets wat zich nestelt in lichaam en geest, en waar geen eenvoudige taal of therapie voor bestaat. Widá's pijn wordt nergens geromantiseerd.

In mijn ogen draag ik wolken is een eerbetoon aan Karimi's jeugdvriendin Alia, die in 2021, na de terugtrekking van de VS uit Afghanistan, door de taliban werd opgepakt en sindsdien spoorloos is. Die realiteit hangt zo als een schaduw over de roman.

Dat maakt het des te spijtiger dat de roman stilistisch niet altijd even consistent is. De verhaallijn van Widá en Margot mist diepgang, en Margot stelt vragen, luistert, biedt een ander perspectief, maar blijft zelf vlak. De dialogen tussen de twee voelen soms geforceerd aan, en zijn meer een vehikel voor thematische bespiegelingen.

De krachtigste passages zijn die waarin Karimi de innerlijke beleving van Widá schetst: haar angsten, herinneringen aan Kaboel of twijfels over de toekomst. Maar die worden afgewisseld met stukken waarin de plot stilvalt en de urgentie zoek raakt. De symboliek - zoals het wolkenmotief uit de titel - is mooi, maar had subtieler gemogen.

Niettemin is In mijn ogen draag ik wolken waardevol vanwege de morele noodzaak. Karimi schrijft over vrouwen die niet alleen vechten tegen regimes en oorlogen, maar ook tegen vergetelheid.

FORUGH KARIMI In mijn ogen draag ik wolken Meridiaan, 528 blz., € 26,99 (e-boek € 13,99)

Een aangrijpende roman over een vrouw die geconfronteerd wordt met onafgeronde zaken uit haar verleden in Afghanistan. Widá, een psychiater die als vijftienjarige uit Kabul naar Nederland vluchtte, heeft geleerd haar emoties uit te schakelen om te overleven. Ze leerde snel de taal, ronde de middelbare school af en bouwde een carrière op als psychiater. Haar zorgvuldig opgebouwde leven wordt echter verstoord wanneer ze nieuws ontvangt over een meisje uit Kabul dat vroeger als een zusje voor haar was. Dit nieuws dwingt haar om een onafgemaakt verhaal uit haar verleden onder ogen te zien. Widá beseft dat ze een oude belofte moet nakomen om het verleden recht te zetten en het verhaal af te maken. Op heldere toon geschreven. Forugh Karimi (1971) is een Afghaans-Nederlandse auteur. Ze schreef een klein aantal boeken en won in 2023 de Hebban Literatuurprijs.